VELDSLAG TICINO 218 v.C
Polybius III 64,1 Livius
XXI 39,10
Publius
had in deze dagen reeds de Po
Scipio overschreed niettemin als eerste
overschreden
en omdat hij ook de Ticino de Po,
rukte op tot aan de Ticinus en
over
wilde steken, gaf hij bevel om een
hield, voordat hij het leger tot de
brug
te bouwen en riep ondertussen het
slag zou voeren, nog de volgende rede
leger
bij elkaar voor een bijeenkomst. om
de soldaten op te monteren.
III
65,1 e.v. XXI 45,1 e.v.
Op
de volgende dag rukten beiden aan de
Nadat door deze rede het leger aangevuurd
aan
de Alpen toegekeerde zijde van de
was voor de veldslag, sloegen de Romeinen
rivier
op, waarbij de Romeinen de rivier een
brug over de Ticinus en richten ter
aan
de linkerzijde en de Carthagers deze
bescherming van de brug een kasteel op…
aan
de rechterzijde hadden. Toen zij echter
Toen de brug klaar was, ging het Romeinse
Op
de tweede dag door hun voorhoedes er-
leger er over heen en kwam in het gebied
voeren,
dat zij dicht bij elkaar waren, van de Insubriërs en bleef 5 milliën
van
sloegen
zij een kamp op. De volgende morgen Victumulae staan. Hier had Hannibal zijn
rukten
beiden met hun complete ruiterij
leger. Scipio brak met zijn ruiterij en het
en
Publius ook met het lichte voetvolk
lichte voetvolk op naar het kamp van de
door
de vlakte op ter verkenning. vijand om van dichtbij te verkennen met
hoe-
velen en met wat voor troepen de
tegenstander
daar was. Hij ontmoette daarbij
Hannibal, die
met de ruiterij ter verkenning was
opgebroken.
à Zie: Hannibal
Arts and Phillis Ltd, Warminster , England
à Zie: Profils de
conquérants, grandeurs et faiblesses d’Hannibal, J.Carcopino,
Flammarion
1961, blz 109.
4.4.13.De
‘halve’ slag aan de Ticino.
-------------------------------------------
Waarschijnlijk naderen op
een dag in november van het jaar 218 de Romeinse en Carthaagse legers elkaar in
eerste instantie onbewust van elkaar. Hierbij laat Hannibal 500 Numidiërs de
landerijen verwoesten van de bondgenoten van de Romeinen, maar draagt hen op om
die van de Kelten juist te ontzien. Het is echter de vraag, of men het
onderscheid wel kon zien.
Scipio heeft inmiddels zijn
troepen nog niet met die van Sempronius kunnen verenigen. Na zijn
overschrijding van de brug over de Ticinus komt hij in de buurt van Hannibal
bij Vuctumalae. Hannibal en Scipio slaan hun kampementen op en de volgende dag
trekken de ruiterijen en bij Scipio ook het lichte voetvolk er op uit om de
omgeving te verkennen. In ieder geval weet Scipio dan al, dat Hannibal in de
buurt van Vuctumalae opereert. Door de grote stofwolken, die de verkenning oproept,
vinden beide halve legers elkaar uiteindelijk gemakkelijk.
Kaart
23.Het ruitergevecht bij de Ticino.
In de richting van de brug over de Ticino
|
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
numidische ruiterij speerwerpen ruiterij bondgenoten
licht bewapenden
carthaags-iberische ruiterij gallische ruiterij >>>> ruiterij Romeinen
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>licht bewapenden
numidische ruiterij speerwerpen ruiterij bondgenoten
licht bewapenden
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Scipio stelde de
spieswerpers/slingeraars en de Gallische ruiterij op in de eerste linie en
daarachter in het midden de eigen Romeinse ruiterij en op de vleugels die van
de bondgenoten. Hannibal plaatste ook zijn eigen ruiterij in het midden en die
van de Numidiërs op de vleugels. De Romeinen moeten op den duur wijken, want ze
dreigen omsingeld te raken. Hierbij raakt ook nog eens hun consul gewond. De
doorslag in het massale ruitergevecht, dat meer en meer te voet werd geleverd,
geven dus tenslotte de Numidiërs, die op de vleugels doorbreken en het Romeinse
legertje dreigen te omsingelen. Daarop vlucht alles wat Romeins is terug naar
het legerkamp. Het slagveld, dat tussen het huidige Vercelli en Pavia gelegen
moet hebben (Lomello?), bleef in handen van de Carthagers.
STERKTE DER STRIJDKRACHTEN BIJ HET RUITERGEVECHT NABIJ
DE TICINUS
De Romeinse
ruiterij kan niet veel meer bedragen hebben dan ca.2000 man, terwijl Hannibal
er minstens 6000 moet hebben gehad. Weliswaar werden de Romeinse ruiters
ondersteund door nogal wat lichte troepen, maar de Romeinen moeten toch in de
minderheid zijn geweest.
ROMANTISCH
VERHAAL RONDOM EEN VERWONDE CONSUL
Livius: De veldheer schijnt door een
menselijke muur beschermd te zijn en hoogst persoonlijk de zoon, later Scipio
Africanus genoemd, zou hem gered hebben van de aanstormende Numidische ruiters.
Nog steeds volgens Livius: volgens Coelius Antipater zou de consul echter gered
zijn door een Ligurische slaaf.
Polybios
vermeldt tijdens deze gebeurtenissen nabij de Ticinus niets over dit voorval,
maar komt er later pas op terug in boek X 3, waarin hij van Laelius de oudere
gehoord zou hebben, dat Scipio Africanus wel betrokken was bij het redden van
zijn vader. Het riekt naar persoonsverheerlijking en het verhaal van Ligurische
slaaf is nog het meest geloofwaardig te noemen.
Deze eerste overwinning van
dit Carthaagse leger is van zeer groot belang geweest. Het door de
Alpenontberingen geschokte moreel van de troepen werd op peil gebracht,
waardoor ook in de toekomst een complete veldslag met de Romeinen kon worden
doorstaan. Hannibal probeert het ijzer te smeden nu het heet is en achtervolgt
met alle troepen de Romeinen. Die haasten zich echter nog sneller terug naar de
rivier de Ticinus. Dit Romeins leger moet dus wel een behoorlijk verlies hebben
geincasseerd, want zo snel jaag je een Romeins legioen in die tijd niet op de
vlucht. De Romeinen breken zo snel mogelijk de pas aangelegde brug over de
Ticinus af. De aanstormende eenheden van Hannibal komen net te laat, maar
kunnen nog wel een 600 man sterke dekkingseenheid van de Romeinen inrekenen.
Scipio zit dus dan ten oosten en Hannibal ten westen van de Ticino. Probleem
voor Hannibal is dan om een goede oversteekplaats te vinden over de Po. Scipio
kan zich ondertussen terugtrekken in oostelijke richting naar de Placentia.
Even ten westen van de monding van de Trebbia bij Stradella slaat Scipio dan
een legerkamp op om daar Hannibal verder op te vangen. Volgens Coelius kan Mago
met de ruiterij en het Iberisch voetvolk wel de Po al oversteken en achtervolgt
Scipio. Hannibal heeft inmiddels een eind stroomopwaarts (twee dagen) een
oversteekplaats gevonden en laat er een schipbrug installeren. Het verhaal
gaat, dat hij de olifanten op een rij in de rivier plaats om de kracht van de
stroming op te vangen. Na de oversteek rukt Hannibal ook op in de richting van
Placentia en de dag na zijn aankomst in de buurt van Scipio slet hij zijn
troepen op voor de veldslag. Scipio hapt echter niet. In deze tijd valt de
overgave van Clastidium =Castéggio). Hier lagen grote graanvoorraden. De
prefect Dasius (een Messapiër uit Brindisium) verraadt zijn garnizoen teneinde
zijn eigen huid te kunnen redden, maar ook om 400 goudstukken op te strijken.
Clastidium is een belangrijke vesting aan de weg (later de Via Julia Augusta),
die naar Placentia leidt. De inname van Clastidium maakt grote indruk op de
bevolking van de Povlakte. Steeds meer melden zich overlopers in het kamp van
Hannibal. Scipio krijgt daar zelf ook mee te maken, want op een nacht slaan de
Keltische hulptroepen in zijn eigen legerkamp aan het muiten en doden de
Romeinen, die zich in hun buurt ophouden. Vervolgens vervoegt zich de hele
troep (2000 man voetvolk en 200 ruiters) bij het kamp van Hannibal. Deze neemt
ze niet in zijn leger op, maar stuurt ze naar huis, zodat ze hun eigen
stamgenoten kunnen gaan aansporen om de zijde van de Carthagers te kiezen in
deze oorlog. Anderen gebruikt hij voor spionnage-activiteiten. Vervolgens komen
Bojer’s aan bij Hannibal uit het gebied van Bononia (Bologna) en brengen hem
drie door Rome gezonden mannen, die belast waren met de landverdeling. Hannibal
laat de Bojer’s de drie mannen als gijzelaars behouden. Scipio raakt de steun
van zijn Gallische bondgenoten meer en meer kwijt en acht het daarom raadzamer
een betere defensieve positie in te nemen. Hij overschrijdt de Trebbia en kiest
positie in de eerste heuvels, die hij tegen komt aan de voet van de Apenijnen, waarschijnlijk
bij Rivergaro. Hier is hij veiliger t.o.v. de superieure ruiterij van Hannibal
en bovendien bevindt hij zich in het gebied van de Anamaren, waarmee Rome een
vriendschapsverdrag heeft afgesloten. De hem achtervolgende Numidiërs schijnen
meer oog gehad te hebben voor de buit in het voormalige legerkamp van Scipio.
Hannibal blijft Scipio op de
hielen zitten, want reeds twee dagen nadat deze de Po heeft overschreden komt
hij aan in de buurt van Scipio ten oosten van de Trebbia.
Tot zover het relaas van de
landoorlog tot nu toe. De oorlog elders is eigenlijk ook al een half jaar
bezig, maar werkelijk grote veldslagen hebben zich nog niet afgespeeld. Ook op
zee is het nog niet tot een doorslaggevend treffen gekomen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten